EENDENKOOI-EXCURSIE naar TERHEIJDEN

Onder leiding van een gids maken we een wandeling van ongeveer 1, 5 uur. Deze wandeling is niet geschikt als u slecht ter been bent. Wandelschoenen aanbevolen.

Verzamelen bij Museum De Rijf. We rijden dan met de auto naar Terheijden.

Aanmelden (uiterlijk maandag 29 september 2014) door € 3,– (leden) of € 5,– (niet-leden) over te maken op rekening NL84RABO0142583111 t.n.v. Heemkundekring Op de Beek, onder vemelding “eendenkooi“. 

In de 15^e eeuw werden veel eendenkooien ingericht. In die kooien werden op diervriendelijke wijze vele eenden gevangen. Er mocht dus niet meer met geweren worden gejaagd. Het beroep van kooiker werd wettelijk beschermd en vastgelegd in middeleeuwse wetten, die heden ten dage nog steeds gelden. Ook landgoed Burgst kende een eendenkooi. Restanten zijn daar nog te zien. De kooi in Terheijden is één van de oudste in Brabant en is vanaf 1693 tot 1935 in gebruik geweest. In Terheijden is een uniek natuurterrein ontstaan, dat dankzij vrijwilligersactiviteiten en een zorgvuldig beheer door Staatbosbeheer vanaf 1970 een deel van zijn oude glorie heeft teruggekregen. Er worden en werden broedvogels, vlinders, mossen, paddenstoelen en andere planten geïnventariseerd. Vanaf 1970 tot 1998 werden er in oktober jaarlijks trekvogels geringd voor wetenschappelijk onderzoek. Er broeden torenvalken, ransuilen, sperwers, nijlgansen en 25 soorten zangvogeltjes. Af en toe verschijnen er ijsvogeltjes, watersnippen, dodaarzen, aalscholvers, boomvalken en verschillende soorten eenden. Bijzondere planten zijn o.a. koningvarens, groot springzaad, grote pimpernel, pluimzegge en meer dan honderd soorten paddestoelen. In de zomermaanden worden er meer dan 20 soorten dagvlinders waargenomen. Momenteel zorgen 13 vrijwilligers van de natuurwerkgroep van heemkundekring De Vlasselt, voor het nodige onderhoud aan de vanginstallatie en de vangplas. Dankzij deze groep van mensen is hier nog steeds iets terug te vinden van het oude kooikerberoep en kan men zich voorstellen hoe kooikers vroeger zonder jachtgeweer met de blote handen jaarlijks tienduizend wilde eenden wisten te vangen.

Korte historie eendenkooien.

Een eendenkooi is van oorsprong een plek waar diverse soorten in het wild levende eenden werden gevangen voor consumptie. De eendenkooi bestaat uit een flinke vijver waar enkele smalle sloten op uitkomen, de zogenaamde vangpijpen. Eenden die uit een ander kouder wordend gebied getrokken zijn om in een warmer gebied te overwinteren, zoeken vaak plekken uit waar ze kunnen uitrusten van de reis. Om overvliegende eenden te lokken heeft de kooiker, de beheerder van de kooi, op de kooiplas een groot aantal staleenden die hij dagelijks voert. Zij zijn gewend aan de kooiker en zijn hond.

Als het jachtseizoen geopend is laat de kooiker zijn hond, de kooikershond, langs de pijp lopen om de rustende vreemde eenden te lokken. De pijp is aan weerszijden voorzien van rietschermen zodat de eenden de kooiker niet zien. Het hondje laat hij voor en achter langs de schermen lopen. De eenden, nieuwsgierig geworden door het verstopgedrag van het kooikerhondje met zijn opvallende, grote witte pluimstaart, die steeds weer verdwijnt en een eindje verder weer tevoorschijn komt, zwemmen achter het hondje aan de steeds nauwer wordende pijp in. Dan komt de kooiker achter de schermen vandaan en jaagt de eenden op. De eenden vliegen dan verder de pijp in het licht tegemoet. Het kooibos rond de kooiplas wordt namelijk aan het eind van elke pijp opengehouden. De eenden vliegen uiteindelijk tegen de zogenaamde spiegel, een schuin gespannen net aan het einde van de pijp. Ze vallen dan naar beneden en kruipen naar de enige schijnbare uitweg namelijk het einde van de pijp, het vanghokje. De kooiker laat het vanghokje dichtvallen zodat de eenden gevangenzitten en niet meer terug kunnen.